ادرار سوختگی یا راش پوشک یکی از شایع‌ترین عوارض استفاده از پوشک است و مواجهه با آن، به ویژه در سال اول زندگی کودک، بخشی از مراقبت کودکان است. در این مطلب می‌توانید با علائم ادرار سوختگی، دلایل ایجاد راش پوشک یا ادرار سوختگی، موارد نیازمند مراجعه به پزشک، درمان راش پوشک یا ادرار سوختگی و جلوگیری از بروز آن آشنا شوید.
ادیب اکسیر، تولید کننده محصولاتی همچون پماد ادرار سوختگی اینولیکس، کپسول فنگریکس (داروی دیابت)، کپسول دامینست (تقویت جنسی خانم ها)، کپسول ویگرس (تقویت جنسی آقایان)، کپسول درمان کبد چرب سیلی دیانین، کپسول پونیکا (داروی کیست تخمدان)، دمنوش کارودیب، پماد سوختگی ادیب درم (پماد برای جای سوختگی)، كرم ضد جوش و ضد لک اديب درم، کپسول استرورست (درمان مشکلات یائسگی) ، پماد ترمیم کننده و اسکار (پماد برای جای زخم) و… در ایران می‌باشد.
ادرار سوختگی و علائم آن
به طور کلی راش ناحیۀ پوشک می‌تواند خفیف به شکل چند جوش قرمز و زبر در یک ناحیۀ کوچک باشد یا گسترده‌تر شامل جوش‌های دردناک و قرمزی که به شکم و ران کودک گسترش یافته است. برخی از علائم دیگر ادرار سوختگی شامل موارد زیر است:
- التهاب یا قرمزی پوست کودک در ناحیۀ زیر پوشک
- تورم پوست زیر ناحیۀ پوشک
- گرم بودن پوست ناحیۀ زیر پوشک هنگام لمس کردن نوزاد
- دلایل ایجاد راش پوشک یا ادرار سوختگی
راش ناحیۀ پوشک می‌تواند با هر چیزی، از خوردن یک غذای جدید گرفته تا ادرار کودک ایجاد شود. علل اصلی این مشکل عبارت است از:
ادرار سوختگی به دلیل رطوبت
پوشک مقداری از رطوبت ادرار را روی پوست فرزند شما باقی می‌گذارد و هنگامی که ادرار با باکتری‌های مدفوع ترکیب و تجزیه می‌شود و آمونیاک می‌سازد، می‌تواند برای پوست نوزاد آزاردهنده باشد. به همین دلیل، کودکانی که دفعات مدفوع زیاد یا اسهال دارند، بیشتر در معرض راش و التهاب در ناحیۀ پوشک هستند. اگرچه کودکی که مدت طولانی در یک پوشک کثیف مانده است، بیشتر احتمال ادرار سوختگی دارد، هر کودکی با پوست حساس می‌تواند دچار این التهاب شود، حتی اگر پدر و مادر در تعویض پوشک یا عوض کردن کهنهٔ کودک بسیار سخت‌کوش باشند.
ادرار سوختگی به دلیل حساسیت شیمیایی
راش ناحیۀ پوشک ممکن است ناشی از سایش پوشک روی پوست کودک باشد، به ویژه اگر او به مواد شیمیایی مانند عطرهای موجود در پوشک یک‌بارمصرف یا مواد شویندهٔ مورد استفاده برای شستن کهنهٔ بچه حساسیت بیشتری دارد. همچنین ممکن است لوسیون یا پودری که هنگام تعویض پوشک استفاده می‌کنید با پوست کودکتان سازگاری نداشته باشد.
ادرار سوختگی به دلیل غذاهای جدید
ابتلا به ادرار سوختگی در کودکانی که شروع به خوردن غذاهای جامد یا یک غذای جدید می‌کنند رایج است. هر نوع غذای جدید می‌تواند ترکیب مدفوع را تغییر دهد، به ویژه اسید موجود در غذاهای خاصی مانند توت‌فرنگی و آب‌میوه‌ها می‌تواند برای برخی از کودکان دردسرساز باشد. یک غذای جدید ممکن است دفعات مدفوع کودک را نیز افزایش دهد. اگر کودک را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، حتی ممکن است پوست کودک به چیزی که مادر می‌خورد واکنش نشان دهد.
ادرار سوختگی به دلیل آنتی‌بیوتیک‌ها
کودکانی که تحت درمان با آنتی‌بیوتیک هستند یا با شیر مادری تغذیه می‌شوند که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند نیز گاهی دچار ادرار سوختگی یا عفونت قارچی می‌شوند، زیرا این داروها علاوه بر باکتری‌های مضر، تعداد باکتری‌های سالم را که به کنترل قارچ‌ها در بدن کمک می‌کنند نیز کاهش می‌دهند. همچنین آنتی‌بیوتیک می‌تواند باعث اسهال شود که خود اسهال هم در راش پوشک نقش دارد. ناحیۀ زیر پوشک گرم و مرطوب است و دقیقاً همان شرایطی را دارد که مساعد رشد باکتری‌ها و قارچ‌هاست. پس غیر از بروز ادرار سوختگی، عفونتی به نام عفونت‌های باکتریایی یا قارچی وجود دارد که به سادگی می‌تواند ضایعات پوستی را به ویژه در ترک‌ها و چین‌های پوست فرزند شما ایجاد کند. برفک دهان نیز نوعی عفونت قارچی دهان است که برخی از کودکان مبتلا به آن، در ناحیۀ زیر پوشکشان نیز دچار عفونت قارچی می‌شوند.
ادرار سوختگی و موارد نیازمند مراجعه به پزشک کودک
برای درمان ادرار سوختگی معمولاً لازم نیست خیلی فوری به پزشک مراجعه کنید. با کمی تلاش، شما باید بدون مراجعه به پزشک قادر به رفع التهاب در سه یا چهار روز باشید. اما اگر به نظر می‌رسد ناحیۀ ملتهب ممکن است عفونی شده باشد یا اگر کودک شما تب کرد یا راش پس از چند روز درمان در خانه رفع نشد، لازم است با پزشک تماس بگیرید. برخی از علائم عفونت برای مراجعه به پزشک شامل موارد زیر است:
- تب
- تاول
- جوش‌های پر از چرک
- لکه‌های زرد رنگ و دارای ترشح
- زخم‌های باز
در صورت عفونت قارچی ناحیۀ زیر پوشک، پزشک ممکن است یک آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی برای کودک تجویز کند. برای راش پوشکی که ناشی از یک عفونت قارچی است نیز، پزشک ممکن است یک پماد ضدقارچ توصیه کند.
ادرار سوختگی و راهکارهای درمان خانگی آن
هر زمانی که التهاب پوستی در ناحیۀ زیر پوشک نوزاد مشاهده کردید، بهتر است نکات زیر را به یاد داشته باشید و آنها را برای درمان انجام دهید:
- تعویض مرتب پوشک: با تعویض مرتب پوشک، پوست کودک خود را تمیز و خشک نگه دارید. این ممکن است به معنای آن باشد که لازم است او را نیمه‌شب برای عوض کردن پوشک بیدار کنید. این کار ایرادی ندارد و حتی ضروری هم هست.
- آبکشی درست: در هر تعویض پوشک، ناحیۀ زیر پوشک را به خوبی با آب تمیز کنید و از دستمال مرطوب‌های حاوی الکل یا عطر استفاده نکنید. بهتر است هر بار پای نوزاد را به آرامی با آب گرم بشویید.
- خشک کردن صحیح: پوست کودک را با حرکات ضربه‌ای و ملایم کمی خشک کنید و آن را مالش ندهید. خیلی بهتر است اگر بگذارید پای نوزاد به مدت ۱۵ دقیقه در معرض هوا و خودبه‌خود خشک شود. همچنین برای خشک کردن هرگز از حولۀ زبر یا کثیف استفاده نکنید.
- استفاده از پماد مناسب: بعد از هر تعویض پوشک، برای کمک به محافظت از پوست کودک در برابر مدفوع و ادرار از پمادی استفاده کنید که یک لایۀ محافظ روی پوست ایجاد می‌کند. چند پماد محافظ خوب مثل جمله وازلین غیرنفتی، محصولات حاوی لانولین و اکسید روی سفید در بازار موجود است. بهتر است برای خرید این پمادها با پزشک کودک مشورت کنید.
- هوا خوردن پای نوزاد: وقتی هوا گرم است و کودک می‌تواند خارج از خانه یا در اتاقی بازی کند که تمیز کردن کف‌پوش آن آسان است، بگذارید هر روز تا جایی که ممکن است بدون پوشک و بدون پماد سوختگی باشد. همچنین می توانید او را برهنه روی یک زیرانداز ضدآب بگذارید تا بازی کند. قرار گرفتن در معرض هوا بهبود را سریع‌تر خواهد کرد و اقدامی بسیار مؤثر است.
- برهنه خوابیدن: هر زمان که کودک دچار ادرار سوختگی و التهاب پوست در ناحیۀ پوشک شد، در صورت امکان اجازه دهید بدون پوشک و شلوار بخوابد. یک زیرانداز پلاستیکی زیر ملافۀ تخت به محافظت از تشک کمک خواهد کرد.
- استفاده از پوشک راحت‌تر: پوشک کودک را شل ببندید یا از پوشکی استفاده کنید که کمی برایش بزرگ باشد تا اجازۀ گردش بهتر هوا را بدهد. اگر از پوشک یک‌بارمصرف استفاده می‌کنید، مارک متفاوتی را امتحان کنید تا شاید با پوست کودک سازگاری بیشتری داشته باشد. انواع مختلفی از پوشک برای پوست‌های حساس وجود دارد که رطوبت بیشتری را از پوست کودک دور می‌کند.
ادرار سوختگی و جلوگیری از آن
می‌توانید با رعایت برخی نکات از بروز ادرار سوختگی پیشگیری کنید. این نکات شامل موراد زیر است:
- تعویض به‌موقع پوشک: بهترین راهکار در برابر این التهاب پوستی، خشک بودن باسن کودک است، بنابراین پوشک کودک را مرتب یا در اسرع وقت، پس از خیس یا کثیف شدن عوض کنید و با هر تعویض پوشک، ناحیۀ تناسلی کودک را تمیز کنید.
- خشک کردن کودک: پوست نوزاد را با حرکت ضربه‌ای و ملایم خشک کنید و هرگز آن را مالش ندهید. همچنین می‌توانید قبل از تعویض پوشک، نواحی زیر پوشک را با سشواری که روی درجۀ کم قرار دارد از فاصلۀ دور خشک کنید. مراقب باشد وقتی پای کودک خیلی خیس است این کار را نکنید، چون ممکن است سردش شود و خیلی بهتر است اگر بگذارید پاهای کودک در هوای آزاد اتاق و خودبه‌خود خشک شود.
- استفاده از پماد محافظ پوشک: اگر کودک شما مستعد ابتلا به راش پوشک و ادرار سوختگی است، بعد از هر بار تعویض پوشک، یک لایۀ نازک از پماد محافظ پوشک به ناحیۀ کشالۀ ران کودک بزنید.
- آزادتر بستن پوشک: پوشک را آن‌قدر سفت نبندید که هیچ جایی برای گردش هوا وجود نداشته باشد و به فرزندتان لباس‌های گشاد بپوشانید.
- پرهیز از پودر بچه: بهتر است از زدن پودر بچه خودداری کنید یا برای جلوگیری از تحریک پوست، اجازه ندهید پودر روی پوست تجمع کند. در هر تعویض پوشک، پودری را که روی پوست تجمع کرده است، به ویژه در چین‌های پوست کودک بشویید. همچنین غبار پودر بچه در صورت استنشاق می‌تواند برای ریه‌های فرزند شما مضر باشد، پس هرگز در نزدیکی او پودر را کف دست خود نریزید و پودر را مستقیماً از ظرف روی پوست کودک نریزید.
- شروع درست غذاهای جامد: هنگامی که فرزند شما شروع به خوردن غذاهای جامد کرد، این غذاها را یکی‌یکی وارد رژیم غذایی‌اش کنید و بین معرفی هر غذای جدید، چند روز فاصله بگذارید. این کار کمک می‌کند بفهمید آیا کودک دچار حساسیت به غذای جدید می‌شود یا خیر. اگر چنین باشد، می‌توانید آن مادۀ غذایی را فعلاً از رژیم غذایی کودک حذف کنید.
- شستن کهنه: کهنهٔ بچه را با مواد شویندهٔ حاوی عطر و بو نشویید و از نرم‌کنندۀ لباس هم استفاده نکنید. هر دوی اینها می‌تواند پوست کودک را تحریک کند. برای شست‌وشو از آب داغ استفاده کنید و کهنه‌ها را دو دور آبکشی کنید. همچنین می‌توانید برای از بین بردن محرک‌های قلیایی، نصف فنجان سرکه را پس از تأیید پزشک، به دور اول آبکشی اضافه کنید.
- شیردهی مناسب: تا دو سالگی کودک می‌توانید به شیردهی فرزند خود ادامه دهید. به‌طورکلی تغذیه با شیر مادر، مقاومت کودک را در برابر عفونت‌ها افزایش می‌دهد و باعث می‌شود کمتر نیازمند آنتی‌بیوتیک‌ها شود که می‌تواند در ایجاد راش پوشک نقش داشته باشد.
- داروی پروبیوتیک: هنگامی که فرزند شما نیازمند مصرف آنتی‌بیوتیک است، از پزشک در مورد دادن یک داروی پروبیوتیک به کودک هم سؤال کنید. پروبیوتیک باعث افزایش رشد باکتری‌های سالم در روده می‌شود که ممکن است احتمال ابتلای فرزندتان به راش پوشک را کاهش دهد.
سایر مطالب مرتبط با ادرار سوختگی، ترک پوستی، درمان سوختگی، زگیل تناسلی، لایه برداری، نازایی، هورمون زنانه، پماد ترمیم زخم، پماد سوختگی، کرم ضد جوش، کیست تخمدان و… را در سایت ادیب اکسیر مطالعه کنید.
ادیب اکسیر، تولید کننده محصولاتی همچون پماد ادرار سوختگی اینولیکس، کپسول فنگریکس (داروی دیابت)، کپسول دامینست (تقویت جنسی خانم ها)، کپسول ویگرس (تقویت جنسی آقایان)، کپسول درمان کبد چرب سیلی دیانین، کپسول پونیکا (داروی کیست تخمدان)، دمنوش کارودیب، پماد سوختگی ادیب درم (پماد برای جای سوختگی)، كرم ضد جوش و ضد لک اديب درم، کپسول استرورست (درمان مشکلات یائسگی) ، پماد ترمیم کننده و اسکار (پماد برای جای زخم) و… در ایران می‌باشد.
همچنین می‌توانید مطلب مربوط به بهترین درمان سوختگی، ادرار سوختگی کودکان را در وبلاگ ادیب اکسیر مطالعه کنید.