کبد چرب یکی از بیماری های شایع در دنیا است که می تواند سلامت بدن را به مخاطره بیندازد. کبد یکی از مهم ترین ارگان های بدن است. پاکسازی خون، ذخیره سازی آهن، تولید پروتئین مورد نیاز بدن، کمک به هضم غذا با تولید صفرا و تبدیل مواد غذایی به انرژی از جمله وظایف مهم کبد به شمار می روند. بیماری کبد چرب با تجمع مقدار زیادی چربی در سلول های کبد آغاز می شود.
اما کبد چرب چه علائمی دارد؟ با اینکه بیماری کبد چرب در اغلب افراد علائم خاصی نداشته و مشکل جدی به وجود نمی آورد، اما گاهی اوقات می تواند آسیب جدی به کبد را همراه داشته باشد. با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو، می توان این بیماری را از بین برد یا جلوی ابتلا به آن را گرفت. در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی کبد چرب علائم بپردازیم.
بیماری کبد چرب چیست؟
کبد به طور معمول دارای مقداری چربی است. بیماری کبد چرب زمانی اتفاق می افتد که میزان چربی کبد افزایش پیدا کرده و به 5 الی 10 درصد از وزن کبد می رسد. بیشترین تعداد بیماران مبتلا به کبد چرب را افراد بین سنین 40 الی 60 سال تشکیل می دهند. به طور کلی دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد:
- کبد چرب الکلی: علائم کبد چرب الکلی در اثر مصرف نوشیدنی های الکلی خود را نشان می دهند.
- کبد چرب غیر الکلی: دلیل ابتلا به کبد چرب غیر الکلی، نوشیدن نوشیدنی های الکلی نیست. با اینکه علت ابتلا به این نوع از کبد چرب هنوز مشخص نشده، عواملی مانند دیابت، ژنتیک، دارو، چاقی و… احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهد.
مراحل بیماری کبد چرب
هرچند بیماری کبد چرب در عملکرد صحیح کبد مشکلی ایجاد نمی کند، اما بین 7 الی 30 درصد از افراد مبتلا به آن، مراحل زیر را پشت سر می گذارند:
- کبد چرب گرید یک (کبد چرب ساده): این مرحله از کبد چرب با تجمع چربی در کبد اتفاق می افتد که در صورت پیشرفت نکردن بیماری، خطری ندارد.
- کبد چرب گرید دو (استئاتوهپاتیت): در این مرحله، کبد دچار التهاب و تورم شده و بافت آن آسیب می بیند.
- کبد چرب گرید سه (فیبروز کبدی): ایجاد زخم در قسمت های آسیب دیده کبد، باعث نمایان شدن علائم کبد چرب در این مرحله می شود. کبد در این مرحله همچنان عملکرد طبیعی دارد.
- کبد چرب گرید چهار (سیروز کبدی): در این مرحله آسیب وسیع به کبد وارد شده و زخم کبد گسترش زیادی پیدا کرده است. احتمال ابتلا به نارسایی کبدی و سرطان کبد در این مرحله زیاد است. علائم کبد چرب حاد در این مرحله نمایان می شوند.
علائم کبد چرب چیست؟
از آنجا که افراد مبتلا به کبد چرب معمولا علائمی ندارند، بهتر است برای تشخیص این بیماری به پزشک مراجعه کرد. در واقع زمانی می توان علائم کبد چرب را در منزل تشخیص داد که این بیماری به مرحله سیروز کبدی رسیده باشد.
با این حال مهم ترین علائم کبد چرب، موارد زیر را شامل می شود:
- کم خونی و سندروم پیش از قاعدگی شدید
- ایجاد ضایعات خوشه ای رگ زیر پوست
- درد ناحیه شکم یا احساس پر بودن
- احساس خستگی و گیجی شدید
- خارش پوست، کبودی و خونریزی
- قرمز شدن رنگ کف دست ها
- بزرگ شدن سینه در مردان
- تورم ناحیه شکم و پاها
- زرد شدن رنگ پوست
- احساس ضعف شدید
- تغییر رنگ ادرار به تیره
- کمرنگ شدن مدفوع
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- ریزش مو
- خشکی چشم
- ایجاد آکنه
دلیل ابتلا به بیماری کبد چرب
جالب است بدانید خطر ابتلا به بیماری کبد چرب در افراد آسیایی یا اسپانیایی، خانم های یائسه، افرادی که دارای تیروئید یا هیپوفیز کم کار هستند، افراد دارای افزایش وزن یا مبتلا به دیابت یا کلسترول بیشتر است. مهم ترین دلایل ابتلا به کبد چرب را می توان موارد زیر دانست:
- عوارض جانبی داروهایی مانند تاموکسیفن، متوترکسات، استامینوفن (مصرف طولانی مدت)، برخی آنتی بیوتیک ها، کورتون، آمیودارون، داروهای ضد صرع و ضد تشنج.
- بالا بودن سطح کلسترول یا تری گلیسیرید بالا خون
- مصرف زیاد نوشیدنی های قندی
- قند خون بالا یا دیابت نوع 2
- مصرف نوشیدنی های الکلی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- چاقی (به ویژه در ناحیه شکم)
- کمبود آلفا 1 آنتی تریپسین
- سندروم متابولیک
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
- مقاومت به انسولین
- زمینه ارثی و ژنتیکی
- چربی های خون
- کاهش وزن سریع
- فشار خون بالا
- بیماری التهابی روده
- مصرف زیاد کربوهیدرات
- بای پس معده
- بارداری
علائم کبد چرب حاد در گرید 3
همانطور که گفتیم این بیماری در گرید 1 و 2 علائم خاصی ندارد و به صورت خانگی قابل تشخیص نیست. تست خون، سی تی اسکن کبد و بیوپسی کبد از راه های تشخیص بیماری کبد چرب در این مراحل هستند. یکی از نخستین علائم کبد چرب حاد، افزایش سطح آنزیم های کبدی است که آسیب دیدگی این ارگان را نشان می دهد.
در مرحله فیبروز کبدی یا گرید 3 می توان علائم حاد کبد چرب از جمله حالت تهوع، کاهش اشتها، درد ناحیه شکم، کاهش وزن، احساس خستگی، خارش پوست، زردی، کبودی و خونریزی آسان، ادرار تیره رنگ و تورم ناشی از تجمع مایعات در ناحیه شکم و پاها را مشاهده کرد.
علائم کبد چرب حاد در گرید 4
زمانی که بیماری کبد چرب به مرحله سیروز کبدی می رسد، اسکارها پیشرفت بیشتری داشته اند. علائم حاد کبد چرب در مرحله سیروز کبدی شامل درد و ورم شکم، کاهش اشتها، احساس ضعف و خستگی شدید، خون دماغ شدن، ورم پاها، زردی چشم و پوست، کاهش وزن، گیجی، خواب آلودگی و اختلال در گفتار، بزرگ شدن طحال، قرمزی کف دست ها، زردی چشم ها و پوست و بزرگ شدن رگ های خونی زیر پوست می باشد.
درمان و علائم بهبودی کبد چرب
کبد چرب یک بیماری قابل برگشت است. به همین دلیل استفاده از راهکارهای درمانی زیر، می تواند علائم بهبود کبد چرب را به همراه داشته باشد:
- مصرف فیبر موجود در برنج قهوه ای، غلات کامل، سبزیجات، میوه ها، جو دو سر و حبوبات.
- تغییر سبک زندگی و پیروی از یک رژیم غذایی سالم.
- مصرف امگا 3 موجود در ماهی سالمون، ماهی ساردین و گردو.
- کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید.
- قطع مصرف نوشیدنی های الکلی.
- مصرف ویتامین E و ویتامین C
- استفاده از کپسول سیلی دیانین
- ورزش و کاهش وزن
- کنترل دیابت